Osobowość zależna to rodzaj zaburzenia osobowości charakteryzujący się stale utrzymującą się zależnością danej osoby od innych. Osobowość zależna wymaga nie tylko samej dostępności innych osób, ale również kontaktu z nimi oraz porad, które zmieniają się w decyzje. Jest charakterystyczna dla osób zmagających się z niskim poczuciem własnej wartości zwłaszcza, jeśli te dodatkowo mają problem z przejęciem odpowiedzialności za podjęte przez siebie decyzji.

Osobowość zależna – przyczyny

Trudno wskazać jeden czynnik, który byłby odpowiedzialny za kształtowanie się osobowości zależnej. Eksperci zwracają dziś więc uwagę na to, że czynniki biologiczne idą w tym przypadku w parze z rozwojowymi. W tym pierwszym wypadku zwraca się uwagę przede wszystkim na temperament, z jakim przychodzimy na świat. Naukowcy nie mają jednak wątpliwości, że osobowość zależna jest kształtowana także przez niewłaściwe metody wychowawcze, a także przez szereg zdarzeń charakteryzujących się tym, że osłabiają poczucie własnej wartości. Osobowość zależna dziecka jest więc, niestety, przede wszystkim konsekwencją działań, za które odpowiadają jego rodzice. Tu szczególnie groźny okazuje się być nie tylko autorytarny model wychowawczy, ale i ten, który zakłada nadmierną opiekę nad młodym człowiekiem.

Jak rozpoznać osobowość zależną?

Osobowość zależna jest kojarzona przede wszystkim z przesadnym uleganiem życzeniom wyrażanym przez inne osoby. Jej znakiem rozpoznawczym jest jednak również tendencja do podporządkowania własnych potrzeb innych. Osoba zmagająca się z tym problemem zwykle nie radzi sobie z poczuciem osamotnienia, często targa nią też pozbawiona uzasadnienia obawa, że ten, od którego jest się zależnym, odejdzie. Poważnym problemem jest również przekonanie, że ona sama nie jest w stanie stanowić o sobie, a każda podjęta przez nią decyzja okaże się pomyłką.

Osobowość zależna – leczenie

Leczenie osobowości zależnej zawsze powinno bazować na psychoterapii. Co ważne, osoby zależne przeważnie nie muszą być do niej długo przekonywane, co zwiększa szansę na uporanie się z tym problemem. Dzięki technikom poznawczym najpierw poznaje się dysfunkcyjne schematy obowiązujące w życiu osoby zależnej, a następnie możliwe staje się wprowadzanie ich zmian. Celem psychoterapii nie jest przy tym jedynie zmiana patologicznych wzorców, na jakich do tej pory opierały się relacje z innymi osobami. O jej skuteczności można mówić przede wszystkim wtedy, gdy doprowadzi także do przebudowania struktury osobowości.